VIDEO
Tin nóng
QUẢNG CÁO
LỊCH
LIÊN KẾT
Văn xuôi
Chuyến bay tăng cường (Bút ký)
Đúng ngày này cách đây tròn 31 năm chúng tôi đã có mặt tại Xibia, Liên bang Nga...Chuyến bay tăng cường
(Bút ký của Thi An)
“Đốt xương thời gian được ghép lại ngày hai tám tháng sáu. Tà áo chiều mỏng tang treo trên vòm cao. Phi trường Nội Bài, hoàng hôn lợp mái nhà trái đất chênh chao. Nối nhịp cầu Việt Xô tuổi xanh tôi háo hức rời quê như buổi xưa trốn nhà nhập ngũ... ”. Câu thơ mở đầu tập trường ca “Tổ khúc Xibia” của tôi cứ văng vẳng bên tai những người Việt một thời từng gắn bó với mảnh đất giá lạnh nhưng đầy bí ẩn này. Một vài ngày trước khi xuất cảnh, tôi nhận được quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng, thông báo tối ngày 27 tháng 06 tập trung tại sân bay Nội Bài để khởi hành. Sáng hôm đó tôi dậy sớm hơn mọi khi để chuẩn bị hành lý, tư trang, mấy món quà lưu niệm. Rồi đèo vợ bằng chiếc xe đạp cũ ra phố Ga Hải Phòng. Vợ chồng tôi chia tay nhau ở đây vì cháu trai mới 8 tháng tuổi còn gửi nhờ hàng xóm. Câu thơ lại ngân vọng trong tôi: “Biệt ly chẳng có hoa. Tay trong tay như cầm điều ước. Em và con tạc vào tôi lòng tin trong ký ức. Viên đá Kim Cương, bông Hồng ngát hương...”
Vào những năm 80 của thế kỷ trước, cơ sở hạ tầng và phương tiện giao thông nước ta còn nghèo nàn, lạc hậu. Đến giữa trưa chiếc xe cà tàng mới ỳ ạch tới được nội thành Hà Nội. Ăn uống qua loa, tôi và chị Hà vào cơ quan mấy bộ làm một số thủ tục cần thiết như nhận hộ chiếu, thẻ tiêm chủng, quyết định... cho cả đoàn. Đến chỗ nào cũng gặp một số trở ngại, nhưng có chị Hà “Nhà ngoại giao” của thành phố đi cùng, nên mọi thứ rồi đâu cũng vào đấy. Khi chiều tà ngả bóng, chúng tôi mới “bò” đến được chỗ tập trung, cách sân bay Nội Bài chừng dăm cây số. Tại đây chỉ thấy người đi thì ít, người tiễn thì nhiều, lúc nào cũng tấp nập, cơm nắm cơm gói trông thật đáng thương.
Ngay sau đó cuộc họp những người đi Nga đợt này được tiến hành nhanh chóng. Đây là lần đầu tiên chúng tôi làm quen với nhau. Kiểm tra lại hộ chiếu, giấy tờ, chốt danh sách lần cuối, xem còn gì trục trặc không để kịp giờ vào sân bay. Gọi là sân bay quốc tế, chứ cơ sở hạ tầng hồi ấy còn quá sơ sài. Nhiều lúc trâu bò chạy rông trong sân bay. Khi vào nơi làm thủ tục, tôi mới biết đây là chuyến bay tăng cường qua vùng Viễn Đông Nga. Thông thường các chuyến bay phải qua Calcutta, hay Bombay Ấn Độ, Karachi Pakistan và Tashkent Uzbekistan, rồi từ đó đi đâu thì đi. Nhưng từ đầu năm 1983 số người và lượng hàng hóa tăng đột biến. Cục Hàng không Liên Xô đã tăng cường một số chuyến bay bổ sung Nội Bài - Khabarovsk - Novosibirsk hoặc Matxcơva.
“Thời gian tí tách rơi”, đối với những chuyến bay quốc tế hành khách phải đến trước ít nhất hai tiếng làm thủ tục. Quá nửa đêm chuyến bay mới bắt đầu khởi hành “Hướng đông bắc chiếc IL62 xé màn đêm lao vút. Khuyết một vòm trời hun hút” và máy bay như mũi tên vút lên tầm cao. Tôi đã có dịp bay bằng máy bay nội địa Liên Xô, rồi từ Liên Xô về nước... Nhưng lần này một cung bậc cảm xúc khác biệt, vững tin hơn. Tất cả các phi công Liên Xô lái tuyến tăng cường đều là những người có nhiều giờ bay, tay nghề cao và giàu kinh nghiệm. Khi máy bay lên đủ độ cao khoảng 30 phút, chúng tôi được phục vụ ăn nhẹ, riêng rượu vang, bia hay nước uống dùng vô tư. Sau bữa ăn, máy bay tắt các hệ thống chiếu sáng, mọi người thả hồn chìm vào giấc mộng. Gần đến vùng Viễn Đông chúng tôi được đánh thức và ăn nhẹ lần hai. Trời lúc này cũng đã sáng. Cảm nhận bồng bềnh, hụt hẫng hãy còn nguyên trong tôi. Ở độ cao trên mười cây số nhìn bầu trời trong xanh hun hút, phía dưới là những đám mây trắng lững lờ trôi thật tuyệt.
Máy bay đã vào không phận của Nhật. Qua vòm cửa sổ, tôi thấy hai máy bay quân sự Nhật kè kè hai bên không rời nửa bước. Thời ấy quan hệ giữa Liên Xô và Nhật chưa xuôi chèo mát mái như bây giờ. Nếu bay trệch hướng chắc chắn bị ăn đạn hoặc phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay gần nhất. Song máy bay vẫn tiếp tục hành trình và “Ấn tượng Xibia hiện ra mút mắt”, sau gần 7 giờ bay, máy bay hạ cánh xuống sân bay Khabarovsk, thành phố lớn thứ hai của vùng Viễn Đông Nga. Khabarovsk là thủ phủ của tỉnh Khabarovsk, cách Matxcơva 8523 ki-lô-mét theo đường tàu hỏa. Thành phố này tọa lạc tại hợp lưu của sông Amur và sông Ussuri, cách biên giới Trung Quốc 30 ki-lô-mét. Tại đây chúng tôi được nghỉ hơn 3 tiếng để chuyển bay về Novosibirsk. Lúc này thời tiết đang là giữa hè, nhưng ở Khabarovsk gió rất dữ, trời lạnh 120C chẳng khác mùa đông Việt Nam. Theo dòng cảm hứng “nhật trình thơ” tôi vội ghi: “Mây nhởn nhơ choàng giấc mơ hồng. Cái rét ngọt như gai nhọn lịm vào thịt da, Khabarovsk cơn lốc hoang gầm thét”. Anh chị em để quần áo ấm trong hành lý gửi, phải chịu những cơn rét không thể nào quên. Đối với những cựu sinh viên đã từng có thời gian ở Liên Xô, sức chịu đựng khá hơn. Nhưng sự thay đổi đột ngột của thời tiết làm mọi thành viên của đoàn cũng hơi bị choáng. Lúc ra ngoài tham quan thành phố nhìn các biển hiệu, tôi thấy bên trên là chữ Nga, bên dưới là chữ Triều Tiên hoặc chữ Nhật. “Vùng đất chữ tượng hình, chữ Nga xoắn bện vào nhau. Người tóc vàng tóc đen chung một con tàu...”. Người dân châu Á sinh sống ở vùng này tương đối nhiều. Được biết ở khu vực Viễn Đông có những phố 100% người Nga gốc Nhật hay gốc Triều, nhưng họ đã hòa nhập vào cuộc sống cộng đồng Liên bang từ lâu. Trên hành trình tham quan Khabarovsk chúng tôi gặp mấy thiếu nữ Nga tuổi trăng tròn và những vần thơ lãng mạn bật ra: “Tiếng cười ăm ắp. Những thiếu nữ mắt màu biêng biếc. Nụ cười thơm chúm chím vầng đông. Giọng nói ấm êm như rót mật vào lòng. Ai ươm tơ tóc em. Da em ai nhuộm tuyết. Ai nhuộm tuổi em hồng. Đôi má, lửa ai đốt. Ai thả biển Đông Xibia vào trong mắt nai. Ngọn sóng hoang vỗ nát tôi dọc một thời trai. Như mảng bè vỡ để thẩm ngấm vị mặn mòi biển lớn... Trời Viễn Đông dang tay mở rộng. Đón ta về như tiếng mẹ lời ru. Nốt thời gian tỏa vòng sóng nên thơ. Trộn niềm tin với miền sơn cước... ”
Vào những năm tháng ấy, công dân Liên Xô đến Viễn Đông bắt buộc phải có thị thực, chứ nói gì người nước ngoài như chúng tôi, vì đây là khu vực quân sự. Khi đến đây, đại diện chính quyền Nga đón anh em chúng tôi bằng cả tấm lòng hiếu khách, mừng rỡ như gặp lại những người con từ xa trở về. Vài tiếng đồng hồ đối với cuộc viếng thăm thành phố 103 tuổi này là quá ngắn ngủi, nhưng cũng đầy thú vị. Các công trình văn hóa tiêu biểu như bảo tàng lịch sử, bảo tàng nghệ thuật, nhà thờ lớn Uslenski, ga xe lửa, tượng đài Khabarov... còn in vào ký ức tôi cho đến tận hôm nay. Cuộc gặp gỡ nào rồi cũng có hồi kết thúc, chia tay Khabarovsk chúng tôi tiếp tục hành trình về thủ phủ vùng đất huyền thoại Xibia.
Cách đây gần tròn một thập kỷ khi đến Novosibirsk chúng tôi được chiêm ngưỡng Xibia bằng một tuần lênh đênh trên tàu liên vận. Lần này chiêm ngưỡng Xibia trên độ cao gần 10 cây số. Cuối tháng sáu “Bầu trời trong veo như lồng kính thủy tinh ai vừa cọ rửa”. Qua cửa sổ máy bay, tôi thấy mặt đất một màu xanh bất tận, “Thăm thẳm núi rừng huyễn hoặc chờ mong”. Nếu tính về diện tích thì không một quốc gia nào có thể sánh nổi với Xibia, nó chiếm tới 77% diện tích nước Nga. Bằng tổng diện tích của Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam cộng lại. Dân cư thưa thớt, mật độ bình quân 3 người trên một ki-lô-mét vuông. Vùng Viễn Đông còn thưa hơn, có 1 người trên 1 ki-lô-mét vuông. Bao nhiêu năm mà dân số không tăng. Nhà nước Nga đang có những chính sách ưu đãi như cấp đất, giảm thuế, miễn tham gia nghĩa vụ quân sự... nhằm thu hút người dân nước mình đến Xibia sinh sống.
.
Cửa hàng thực phẩm gần KTX chúng tôi ở
Với độ dài xấp xỉ bằng quãng đường từ Việt Nam đến Khabarovsk, sau gần 7 giờ bay chúng tôi đã có mặt tại Novosibirsk. Đây là trung tâm văn hóa chính trị, kinh tế của cả vùng Xibia rộng lớn. Trong trường ca Tổ khúc Xibia, tôi đã dừng lại trong nét phác thảo chấm phá thế này: “Thủ phủ Xibia đường phố trong ngần. Người trong trắng và tình trong trắng. Thành phố bình yên, phẳng lặng. Ngót chục năm viên bi thời gian mòn nhẵn tuột rơi. Nay lăn về bao hoài niệm lời bời. Cơn gió thị trường theo dòng đời chóng mặt. Giữa Xibia tiếng lòng va cầm cập. Bên rừng cây bừ thừ chất ngất những toà cao... ”
Chợ mái che ở quận Tháng Mười mà chúng tôi thường xuyên tới mua thực phẩm
Đón đoàn tại sân bay quốc tế Novosibirsk có ông Rưbin Valentin Konxtanchinovich đại diện Phòng Đào tạo АМПО, thành phố Barnaul. Với nét mặt tươi vui, ông bắt tay toàn bộ các thành viên trong đoàn, hỏi han tình hình sức khỏe, hành trình chuyến bay... Qua tìm hiểu được biết, ông sẽ là người song hành cùng chúng tôi trong những năm tháng tại mảnh đất Xibia này. Trời ngả chiều. Thời tiết dịu hơn. Sau một thời gian ngắn, chúng tôi lại tiếp tục bay về miền đất Altai. Máy bay từ từ lăn trên đường băng, rồi vút lên theo hướng Tây Nam. Tôi ngồi cùng hàng ghế với Rưbin. Câu chuyện con cà con kê của ông đã cuốn hút tôi lạc vào “ma hồn trận”. Không biết ông nói gì, hỏi gì mà cứ rủ rỉ rù rì suốt từ lúc khởi hành đến khi máy bay thông báo hạ cánh. Thực ra đoạn đường từ Novosibirsk đến Barnaul dài khoảng 200 ki-lô-mét. Khi còn ở Việt Nam nghe cái tên Barnaul lạ hoắc, mọi người không biết ở vị trí nào. Nhưng khi nói, đây là thủ phủ vùng Altai, gần Novosibirsk thì chúng tôi mới hình dung ra.
Gần nửa giờ bay vèo trôi, đoàn đã có mặt tại sân bay Barnaul. Trời đã ngả chiều, nhưng mặt trời vẫn còn muốn lưu lại những giây phút thơ mộng của ngày hè tuyệt mỹ. Đại diện lãnh đạo phía bạn đem ô tô ra tận sân bay đón đoàn về ngôi nhà màu đỏ 4 tầng, số 60 phố Timurovskaia, quận Tháng Mười. Đây là một ký túc xá, được xây dựng từ nhiều năm trước, mới trùng tu lại, trông khá bắt mắt. Hai bên hồi nhà và đằng sau là khoảng trống trồng cây xanh, tạo nên một quang cảnh mát mẻ. Từ tầng 2 trở lên của tòa nhà là phòng ở dành cho anh em chúng tôi. Tầng ngầm được sử dụng làm kho, chỗ tắm giặt, nơi sấy ga đệm. Còn tầng 1 dành làm thư viện, hội trường, phòng thể thao, phòng y tế và một số gia đình người Nga. Lúc này đã gần chín giờ tối nhưng trời vẫn sáng, muôn tia nắng óng ả cuối cùng của ngày hè đang soãi mình trên mái phố, trên các tán lá sồi làm không gian Barnaul trở lên huyền diệu.
TNT
Các tin khác
-
MỘT SỐ “SẠN” TRONG CÁC TÊN DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA
-
LÀNG KÊNH HỮU - TỔNG BẮC TẠ - HUYỆN VĨNH BẢO
-
104 PHƯỜNG XÃ CỦA HUYỆN VĨNH BẢO ĐẦU THẾ KỶ XX
-
NGUỒN GỐC HỌ TÔ NỘI TẠ
-
BẾN QUÊ NỘI TẠ (PHẦN I)
-
“HÀ CẦU, HẠ HỒNG – SƠN ĐỒNG, QUỐC OAI”
-
NAM TƯỚNG LÊ CHÂN
-
SÔNG “KINH THẦY” CÓ TỪ BAO GIỜ?
-
ĐỒN SƠN CHU DU KÝ
-
CÁC BẾN ĐÒ NGANG - DỌC HUYỆN AN DƯƠNG CỔ