NHỮNG PHÁT HIỆN MỚI VỀ AO DƯƠNG VÀ PHẦN MỘ CỤ TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM

NHỮNG PHÁT HIỆN MỚI VỀ AO DƯƠNG VÀ PHẦN MỘ CỤ TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM

                                     Hoàng Phan

      Câu sấm lưu truyền  lại về Ao Dương mọi người đều biết, nhà sử học Hải Phòng Ngô Đăng Lợi cũng  đã từng nghiên cứu câu sấm này: “Ba Ra trông sang, ba đồng ngoảnh lại, táng tại Ao Dương”. Ba Ra là cống Ba Ra gần ngã ba tiếp giáp sông Hóa và sông Thái Bình, thuộc xã Trấn Dương. Ba đồng theo ông Ngô Đăng Lợi  nghĩ đó là cống Ba Đồng thuộc xã Trung lập.

Theo chúng tôi ba đồng không phải là cống Ba đồng mà là ba chữ đồng: Thượng đồng, Hạ đồng (thuộc sở Tây Tạ, sau là tổng Bắc Tạ, nay thuộc xã An Hòa - Vĩnh Bảo ) và Hạ đồng thuộc xã Cộng Hiền. (người Hạ Đồng, Cộng Hiền xưa vốn là người Thượng Đồng - An Hòa đến đây khai phá, để giữ lại gốc của mình, họ vẫn gọi mảnh đất mới là trại Đồng, sau đó đổi là Hạ Đồng và sinh hoạt hành chính với đơn vị cũ, vì vậy Hạ Đồng Cộng Hiền vẫn thuộc tổng Bắc Tạ).

Ba ra trông sang, chỉ có thể là phía tây của Ba Ra, vì phía đông là ngoài biển rồi, còn phía Bắc và phía Nam không ai gọi là trông sang mà phải gọi là trông lên, trông xuống. Ba đồng ngoảnh lại chỉ có thể là hướng ba ra (hướng đông) mà thôi. Dĩ nhiên Ao Dương sẽ gần ba đồng hơn Ba ra hơn bởi từ ngoảnh lại.

Nhìn trên bản đồ huyện Vĩnh Bảo nếu kẻ đường thẳng nối từ cống Ba Ra về Hạ Đồng An hòa sẽ đi qua Cộng Hiền tại vị trí Hạ đồng (cộng hiền).
.
 

      Sau kết hợp những gì đã thu thập trong những ngày nghiên cứu tại nhà ông Trần Rường và các địa phương Vĩnh Bảo, Tiên Lãng, tôi xin giả định sơ lược lại quá trình chôn cất cụ Trạng Trình  như sau:

       Sau khi cụ Trạng mất, đêm hôm trước ngày làm lễ truy điệu, có 9 người trong đó chủ yếu là các học trò thân tín nhất, còn có cả bà cụ Tý đưa thi thể cụ xuống thuyền theo dòng sông Thái Bình xuôi qua bến đò Hàn tới trước gần chùa Long Bì (Tử Đôi) và đền Bì  thuộc xã Đoàn Lập, Tiên Lãng ngày nay làm lễ hung táng cho cụ. Vị trí gần mép nước , đầu quay về chùa, chân đạp ra sông. Chùa Long Bì khi đó khá gần bờ sông cách khoảng 500 m, giờ đây do bãi bồi 400 năm đã lùi xa tới 800 m. chùa Long Bì chính là cái mốc để dánh dấu nhiều năm sau tìm lại.

Còn hôm sau làm lễ truy điệu cụ với chiếc quan tài tài giả nghe nói sau này đã bị khai quật nhưng chẳng có gì.

Sau đó khoảng 5 năm, một số học sinh cùng cụ bà Tý tới bốc mộ cho cụ, dùng chiếc quách bằng gỗ Ngọc Am thay cho tiểu sành, trên tấm quách ấy cụ đã viết sẵn những bí mật, những thiên cơ về cụ xong lấy sơn ta sơn đè lên chữ viết để khó nhận ra và không bị phai. Mọi người đưa tấm quách lên một cái bè cói giả làm người đi cắt cói kéo xuôi về ngã ba Ba Ra, sau đó kéo ngược dòng sông Hóa qua các xã Trấn Dương, Vĩnh Tiến, Cổ Am, Cao Minh, về tới Cộng Hiền, lại đi qua  Hà Dương, , theo sông Bạch Đà (sông Bạch Đà chảy từ cống Hà Dương qua Hà Dương, An Quý, Đòng Liên Am, Bích Động). Hà Dương là quê vợ cả của Cụ, để cất giấu phần mộ, mọi người tiếp tục đưa thi hài của cụ qua An Quý, rời sông Bạch Đà đi theo con lạch nhỏ tới Hạ Đồng (Cộng Hiền). Nơi đây có nhiều lau sậy rậm rạp, chưa có người ở. Mọi ngừơi dừng lại ở một gò cao, bên cạnh một cái vũng lớn giữa cánh đồng nên địa phương gọi là ao Ràng (giàng, tức là ao trời). Nơi vắng vẻ tiện cho việc cất giấu, nhờ có cái ao làm định vị, không lo bị mất, nhờ vậy thi hài của cụ mới giữ được đến ngày nay. Sau do người đông, đất chật,  mảnh đất chứa ao trời này được chuyền qua rất nhiều  người, nhiều đời, không ai nhớ từ ao Ràng nữa, về sau khu vực này trở thành người công giáo, người công giáo không quan tâm tới việc mồ mả đất cát như người bên lương, vì vậy các ngôi mộ nằm ở trong vườn nhà ông Trần Rường không bị thăm dò đào bới. Lúc đầu tại vườn chỉ nổi lên có hai ngôi: đó là ngôi mộ cụ Đồ (nghe nói cụ là người họ Phạm gốc Mạc (Phạm Đăng Tâm)), và ngôi mộ cụ tổ 5 đời nhà ông Nguyễn Văn Ngọ người cùng làng (ông Ngọ là nhà cách mạng tiền bối, cố Bí thư kiêm chủ tịch UBHC tỉnh ủy Thái Bình sau năm 1945).

Thật  lạ kỳ , sau hơn 400 năm, ao Ràng lại trở thành ao nhà ông Trần Rường. (trong chữ Hán chữ Giàng viết là Dường) người địa phương không sử dụng vần d mà chỉ có vần r chẳng hạn như con râu (dâu), nhân rân (dân), giờ rần (dần), Hà Rương (Dương).....

Liệu chúng ta đã tin được ao Dương là đây chưa, vâng chưa đủ cơ sở khoa học khảng định nhưng lại có cơ sở để tin phải không.

Pho tượng gỗ (chiếc quách của cụ Trạng) được nhà Văn Nguyễn Thụy Kha đưa về bảo quản tại 59 Tràng Thi Hà Nội

Tại bờ ao dương, người dân đã khai quật một ngôi mộ cổ đặc biệt trên mặt gỗ lúc đầu  mới đào lên có viết rât nhiều chữ nho.

Kết quả cho biết tuổi thọ của khúc gỗ pho tượng tính từ lúc khai thác nới nay là 1700 năm +_ 75 năm do giám đốc viện Trần Quốc Dũng ký (do TS Nguyễn Lân Cường mang đi xét nghiệm. Theo tiến sỹ khảo cổ học Lê Đình Phụng thì gỗ được xác định là gỗ ngọc am, một loại gỗ rất quý, chỉ có các bậc vương giả quyền quý mới được sử dụng. Còn về kích thước 1,26 m x 0,30 m x 0,33 m là quy cách thuộc về triều nhà Mạc.

Sau khi thu thập được những dữ liệu về thời gian, niên đại, viện nghiên cứu và ứng dụng  tiềm năng con người  ra công văn gửi UBND xã Cộng hiền trong đó đánh giá “đây là  ngôi mộ cổ và người nằm trong ngôi mộ cổ có thể là bậc danh nhân. Viện nghiên cứu và ứng dụng tiềm năng con người sẽ tiếp tục mời các nhà Hán Nôm nghiên cứu các chữ viết trên mặt gỗ, nếu đúng đây là ngôi mộ của danh nhân thì đây là tài sản vô giá của quốc gia và địa phương.”

Chúng ta còn chờ các nhà khoa học giải mã pho tượng gỗ, khi đó chúng ta mới dám khẳng định.

Còn một cách nữa là xét  niên đại hoặc ADN đối với hài cốt của  Cụ . Mong Nhà nước, các nhà khoa học cùng bắt tay vào sẽ sớm khẳng định được.

Trên đây là ý kiến của riêng chúng tôi, rất mong sự tham gia đóng góp của các quý vị. tôi cũng như các quý vị đều có một mong muốn sao cho sớm tìm ra phần mộ của cụ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm,

Nếu ngôi mộ cổ kia đích thực là mộ Cụ Trạng thì đây là thời cơ tốt nhất để chứng minh đúng sai vì chúng ta đã có hài cốt của Người. Thật có tội nếu chúng ta không quan tâm làm rõ điêù này, lịch sử hỏi còn mấy cơ hội như thế này nữa để chúng ta tìm hiểu?

CHÚ THÍCH

- Thượng đồng, Hạ đồng thuộc xã An Hòa ngày nay, Hạ đồng giáp đê sông hóa cầu Nghìn. Khi xưa người Hạ Đồng di cư một số sang tổng Hạ Am (Cộng Hiền) khai phá lập ấp vẫn lấy tên là trại Đồng, sau đổi thành Hạ Đồng vì vậy huyện Vĩnh Bảo ngày nay có hai làng Hạ Đồng, Hạ đồng - Cộng Hiền và Hạ Đồng - An Hòa.

Sông Bạch Đà trước đây là lạch nước, đến thời nhà Mạc được khai thành sông, lấy tên là Bạch Đà ( 沱 Đà là nhánh sông, 白 Bạch là tên sông). Ngày nay sông Bạch Đà nối hai sông Thái Bình  và sông Hóa, chảy từ cống Bích Động qua Đòng (Liên am) An quý, Hà Dương (cộng Hiền) Cống Hà Dương đổ ra sông Hóa.

- Đền Bì và chùa Long Bì ở cạnh nhau,thuộc thôn Tử đôi, xã Đoàn Lập, Tiên Lãng, ngày  xưa đều nhìn về hướng tây, đền ở phía trước, chùa ở phía sau, giữa chùa và đền có đường đi thẳng xuống bãi sông, đó chính là nơi hung táng của cụ Trạng.

Đền Bì thờ ba vị thành hoàng là : Đại Đồng, Bạt Hải, Vệ Đàn.  Đền là một trong “ngũ linh từ” (năm đền thiêng) của hạt

-Ao Dương: Mật mã Ao Dương đã được giải , Ao Dương ngày xưa là một vũng lớn giữa đồng  gọi là ao Giàng 凹 養 (người địa phương gọi là ao Ràng) tức là ao trời. chữ Ràng 養 trong văn khấn thường đọc là rường (giường, dường), người địa phương chỉ dùng vần r, ví dụ như con râu (dâu), Hà Rương (dương), giờ rần (dần)... Khi có người tới định cư, ao Ràng trở thành ao mang tên các chủ ao, ví dụ ao nhà ông A, ao nhà ông B... từ đó ao Ràng bị mất tên. Thật lạ kỳ, 400 năm sau ao Ràng lại trở thành ao nhà ông Rường (養), vậy là ao Ràng lại xuất hiện trở lại giúp cho hậu thế giải mã, liệu đây có phải là điềm trời, là thiên cơ chăng?...

Đền thờ Thành Hoàng làng Thượng Đồng, xã An Hòa,  huyện Vĩnh Bảo