AN DƯƠNG - BƯỚC CHÂN ĐI DỌC THỜI GIAN

Tô Ngọc Thạch 

AN DƯƠNG - BƯỚC CHÂN ĐI DỌC THỜI GIAN

Bước chân đi dọc thời gian

Từ ngày khai khẩn bãi hoang xanh bờ

Thời Hán¹: Giao Chỉ xác xơ

Đinh - Tiền Lê² thật nên thơ châu Hồng

Triều Lý³: Hồng lộ trùng phùng

Thời Trần⁴ phủ lộ Tân Hưng diệu huyền

Thời Minh⁵ thuộc phủ Tân Yên

Lê sơ⁶: Nam Sách Hạ duyên rối bời

Quang Thuận thập niên⁷ ngời ngời

An Dương được lập bên ngôi đền vàng

Kinh Môn phủ mở ngỡ ngàng

Người con thứ bảy⁸ muộn màng tình duyên…

Hết thừa, xứ, trấn… triền miên

Hải Dương từ đó giữ nguyên tên mình

Tây Sơn⁹ năm tháng bồng bềnh

Bị ngay Yên Quảng¹⁰ lặng thinh thả bùa

Tân Mão¹¹ quay lại tình xưa

Xứ Đông¹² chờ đợi bốn mùa sẻ chia

Đinh Sửu¹³ phủ Kiến mê ly

Nghi - An - An kết thầm thì nhớ thương

Minh Mạng thứ năm¹⁴ đời thường

Kiến¹⁵ xe chỉ buộc An Dương tơ hồng

Đinh Mão¹⁶ về với tỉnh Phòng

Cắt đôi dải yếm¹⁷ bện vòng heo may

Tình yêu Hải cảng đong đầy

Cuối hè Mậu Tý¹⁸ ngất ngây vỡ òa

Tỉnh Phòng Đinh Dậu¹⁹ hào hoa

Dạt sang Phù Liễn lệ nhòa chiêm bao

Tân Sửu²⁰ (1901) đón bốn anh hào

Xênh xang Bính Ngọ²¹ tình trao mặn nồng

Kiến An e ấp thẹn thùng

Nhâm Dần²² về với chàng Phòng mê say

An²³ đem thả gió Lạch Tray

Để Hải đuổi bắt hết ngày sang đêm?

__________

 Chú thích: (1) 206 TCN – 220 (2) 970 - 1009; (3) Lý: 1010 – 1225 thuộc huyện Phí Gia; (4)Trần: 1226 – 1400 thuộc huyện Cổ Phí; (5) 1400 – 1427 thời kỳ nhà Minh đô hộ, huyện Cổ Phí thuộc phủ Tân Yên (An); (6) Từ 1428; (7) Năm 1469 thành lập huyện An Dương; (8) An Dương là một trong bảy huyện do phủ Kinh Môn quản lý; (9) 1778 – 1802; (10) Thời Tây Sơn thuộc trấn Yên Quảng;  (11) 1831; (12) Tên tắt của Hải Dương; (13) 1837 thành lập phủ Kiến Thụy quản lý 3 huyện An Lão, An Dương và Nghi Dương; (14) 1852; (15) Phủ Kiến Thụy kiêm nhiếp huyện An Dương; (16) 1887; (17) Da Viên và An Biên làm khu nhượng địa; (18) 19/07/1888 thành lập tp. Hải Phòng; (19) 31/01/1898 (10/12/Đinh Dậu) thành phố Hải Phòng tách ra từ tỉnh Hải Phòng và tỉnh Hải Phòng đổi thành tỉnh Phù Liễn vào 08/1902; (20) 16/12/1901 huyện được bổ sung 4 tổng từ 2 huyện khác (Quỳnh Hoàng, Vụ Nông, Ngọ Dương, Hà Nội); (21) 02/1906 đổi thành tỉnh Kiến An; (22) Cuối năm 1962 thành phố Hải Phòng và tỉnh Kiến An tái hợp; (23) 1924 h. An Hải được thành lập thuộc tp. Hải Phòng do h.An Dương tách ra. Từ 1948 – 1955 h. An Hải chuyển về t. Kiến An. Năm 1966 h. An Dương và h. Hải An sát nhập thành h. An Hải. Năm 2002 q. Hải An được thành lập, phần còn lại của h. An Hải mang tên h. An Dương