CA DAO TỤC NGỮ, THÀNH NGỮ VỀ ĐẢO BẠCH LONG VỸ

CA DAO TỤC NGỮ, THÀNH NGỮ VỀ ĐẢO BẠCH LONG VỸ

.

       Sau đây là một số câu ca dao tục ngữ và thành ngữ cổ về đảo Bạch Long Vỹ (tên cổ là đảo chim Dạ Oanh hay Vô Thủy):

          1-

Động bể Đông bắc nồi rang thóc

Động bể Bắc đổ thóc ra phơi

       (Câu tục ngữ này giống như câu: “Cơn đằng Đông vừa trông vừa chạy. Cơn đằng Bắc đổ thóc ra phơi”)

          2-

Lên non mới biết non cao

Có đi ra bể mới biết gió chao sóng dồi

       (Non tức là núi. Câu này có ý nghĩa con người cần phải trải nghiệm thực tế, phải vất vả gian nan thì mới hiểu sâu sắc được những điều mà trước đây mình chưa từng biết)

          3-

Mênh mông sóng nước lao xao

Đảo Bạch Long Vỹ hải bào tuyệt ngon

       (Hải bào, tức bào ngư ở Bạch Long Vỹ có vỏ hình thuyền, mặt ngoài sần sùi, mặt trong sáng bóng, hay còn gọi là “ốc cửu khổng”, tức bào ngư chín lỗ, rất giàu chất dinh dưỡng được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Cả vỏ và ruột đều được sử dụng làm thuốc chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe)

          4-

Đông Nam có chớp chéo nhau

Thấp sát mặt bể hôm sau bão về

       (Cảnh báo về thời tiết chuẩn bị có dông bão)

          5-

Biển Đông sóng động có mùa

Giàu nghèo có lúc được thua có hồi

       (Cuộc đời con người cũng như biển cả, có lúc bình yên, có lúc bão tố ập đến, nên thành công hay thất bại cũng vậy, nhưng tất cả rồi sẽ qua)

          6-

Coi gió

Bỏ buồm

       (Câu thành ngữ này chỉ sự lợi dụng điều kiện thuận lợi thì buồm sẽ xuôi theo chiều gió, giúp thuyền đi nhanh chóng. Thành ngữ này dùng để chỉ một người làm việc gì đó thuận lợi, suôn sẻ, gặp nhiều may mắn và thành công). 

          7-

Bạch Long Vỹ bể mênh mông

Nhớ thương đi ở còn mong nỗi gì

Trông ra mây nước tứ bề

Mạnh xuân người lính khắc ghi trong lòng?

       (Từ năm Bảo Đại thứ 12 (1937) thì triều đình nhà Nguyễn đã phái 12 lính đến đảo Bạch Long Vỹ lập đồn canh phòng và xây dựng chế độ Lý trưởng. Theo bản đồ của Pháp thì đảo này mang tên Nightinggale, tức chim Dạ Oanh, còn tiếng Hán đảo chim Dạ Oanh (夜莺岛), gọi tắt là Dạ Oanh, nên đảo này còn có tên khác là đảo Dạ Oanh. Hai từ Hán Việt mạnh xuân, nghĩa là tháng giêng và hằng năm vào tháng giêng được duy trì nghi lễ long trọng cho tốp lính ra đảo. Thời Pháp thuộc, lộ trình tuần tra định kỳ của Pháp khởi đầu tại vịnh Hạ Long đến Cô Tô, Bạch Long Vỹ, vòng quanh quần đảo Hoàng Sa, quay lại dọc bờ biển Trung Kỳ rồi kết thúc ở Cát Bà)

       8-

Giữa vùng trời bể lênh đênh

Dạ Oanh gồng mình che chở bão dông

       (Đảo Dạ Oanh, từ cuối thế kỷ XIX được đổi thành Bạch Long Vỹ với diện tích nổi với chừng hơn hai ki-lô-mét vuông ở giữa vịnh Bắc Bộ. Từ xa xưa đảo này là nơi trú bão lý tưởng cho các ngư dân hay tàu bè đang di chuyển trên vịnh khi gặp dông bão)

       9-

Muốn bắt cá cả

Phải thả lưới dài

       (Chữ cả có nghĩa là lớn, như giáp Cả, vợ cả, sông cả… Câu này ý nói ngư dân muốn có kết quả tốt phải đầu tư và lao động)

       10-

Trông lên lá lật trắng phau

Liệu đường chèo chống mau mau bão về

       (Đây là câu dự báo về thời tiết. Nếu nhìn thấy hiện tượng trên ở mặt biển thì báo hiệu bão sắp về)

          11-

Yên lòng bọt biển trắng phau

Hễ trở màu xám bão đâu rập rình

       (Đây là câu dự báo về thời tiết. Nếu nhìn thấy hiện tượng trên ở mặt biển thì báo hiệu bão sắp tan)

          12-

Rập rình tưởng bão sắp vào

Tai nghe sấm động thở phào bão đi

       (Đây là câu dự báo về thời tiết. Nếu phát hiện thấy hiện tượng trên ở biển thì báo hiệu bão không vào nữa)

       13-

Mống bên Đông

Vồng bên Tây

Chẳng mưa dây

Thì cũng bão giật

       (Đây là câu dự báo thời tiết về bão gió để cho những người đánh cá nhanh chóng về đảo Bạch Long Vỹ để tránh trú. Còn từ mống là đoạn cầu vồng hiện ra phía chân trời)

       14-

Chớp thừng chớp chão

Chẳng bão thì mưa

       (Đây là câu dự báo thời tiết về bão gió để cho những người đánh cá nhanh chóng về đảo Bạch Long Vỹ để tránh trú)

          15-

Mống cụt

Không lụt thì bão

       (Mống là đoạn cầu vồng hiện ra phía chân trời)

          16-

Chớp bể chớ mừng

Chớp rừng chớ lo

       (Đây là câu dự báo thời tiết. Chớp ở biển tức phía Đông, nên khả năng mưa là lớn. Còn rừng ở phía Bắc nên khả năng mưa là ít)

(Còn nữa)

NGỌC TÔ sưu tầm