NHÀ THƠ VIỆT PHƯƠNG, TÁC GIẢ TẬP THƠ “CỬA MỞ” VÀ “CỬA ĐÃ MỞ” QUA ĐỜI VÀ CHÙM THƠ HAY NHẤT CỦA ÔNG

Nhà thơ Việt Phương (ảnh: Lê Anh Dũng)

Việt Phương làm thơ từ năm 1960, đã in 3 tập thơ: Cửa mở (1970); Cửa đã mở (2008); Bơ vơ đông đảo (2009). Suy nghĩ về nghề văn, ông cho biết: “Thơ là kết tinh sáng tạo của tình yêu sự sống và con người thể hiện bằng ngô ngữ mà hay và đẹp nhất là hồn nhiên và giản dị”.

 Nhà thơ Việt Phương thuộc thế hệ nhà thơ hiện đại, mặc dù làm thơ và nổi tiếng từ rất lâu nhưng đến khi ngoài 80 tuổi ông mới làm đơn xin gia nhập Hội Nhà văn Việt Nam. Ông tham gia cách mạng, bí mật chống thực dân Pháp từ năm 17 tuổi. Ông cũng được biết đến với vai trò thư ký của Thủ tướng Phạm Văn Đồng trong 53 năm (từ năm 19 tuổi), kể từ khi ông Phạm Văn Đồng từ vị trí Phó Thủ tướng đến Thủ tướng và sau này là Cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng. Khi làm thư ký cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông cũng tham gia nhóm cán bộ giúp việc Tổng Bí thư Lê Duẩn. Ông đồng thời là thành viên chủ lực của Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương. Năm 65 tuổi, ông nghỉ hưu, được Thủ tướng Võ Văn Kiệt ký quyết định cử làm Ủy viên thường trực của Tổ chuyên gia tư vấn của Thủ tướng. Khi Tổ chuyên gia tư vấn mở rộng ra thành Ban Nghiên cứu đổi mới của Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải, ông Việt Phương vẫn tiếp tục là Ủy viên thường trực của Ban này. Trong sự nghiệp thi ca, ông có nhiều tác phẩm, trong đó phải kể đến tập thơ gây chú ý dư luận là tập Cửa mở (1970) có những bài thơ với lối tư duy nhân văn khá mới so với thời đại lúc bấy giờ.

Vanvn.net xin thông báo tin buồn tới toàn thể hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, bạn bè, đồng nghiệp, bạn đọc yêu mến nhà thơ Việt Phương và xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình nhà thơ.                                                 

Vanvn.net xin trân trọng giới thiệu chùm thơ của nhà thơ Việt Phương trong tập thơ Cửa mở in năm 1970 và một số bài thơ khác.

VIỆT PHƯƠNG

MUÔN VÀN TÌNH THÂN YÊU TRÙM LÊN KHẮP QUÊ HƯƠNG 

Trời đổ mưa, đi viếng Bác, đồng bào chờ, bị ướt 
Bác thương đồng bào, con biết Bác không vui 

Ngừng đập trái tim tột bậc con người 
Cây cỏ đất trời không thật nữa 
Mặt ta nhìn sắc màu cũng giả 
Ôi ước gì không thật cả nỗi đau mồ côi 

Con đóng cửa buồng, ở mình con với Bác 
Chưa muốn cùng ai chia bớt nỗi đau này 
Quanh người con và trong con tất cả đều bỗng khác 
Bác qua đời rồi sao con vẫn ngồi đây 
Con không thể nghĩ rằng Bác Hồ đã mất 
Mà nắng vẫn chuyền như sóc giữa lùm cây. 

Con chim đuôi dài được Bác chở che vẫn bay về trước cổng 
Cây vú sữa đầu nhà đang xoè rộng tán sum suê 
Bầy cá rô phi nhớ giờ Bác cho ăn lại ngoi lên đớp sóng 
Con ra đường quen đứng ngóng Bác quay về 

Hôm nay trên vườn ta trời uy nghi lồng lộng 
Hàng bụt mọc trầm tư vút thẳng bên bờ ao 
Gió heo may trong cành đa lao xao tìm gọi nắng 
Lê-Nin trên bàn đang chờ đón Bác đi vào 

Bác ơi lúa mùa này đồng thấp đồng cao lên đẹp lắm 
Cơn bão vào đất liền đi chậm lại rồi tan 
Mua bia đã bớt xếp hàng và anh em còn cố gắng 
Đêm qua 140 bốt đồn thù bị ta đánh trong Nam 
Con trữ các loại tin đứng chờ đây mong từ Bác một lời ánh sáng 
Như từ lâu nay con thường vẫn hay làm 
Bác lại về đi Bác ơi sau mấy ngày đi vắng 
Khoẻ mạnh hồng hào trong nắng óng vườn cam 

II 

Đêm nay nghìn vạn chúng con xếp thành hàng đi viếng Bác 
Ôi làm sao nguôi được nhớ thương này 
Chúng con đi cho cả người vắng mặt 
Người chưa sinh người đã khuất cũng về đây 
Việt Nam đau cả lòng người dạ đất 
Sao mùa thu như nước mắt trời mây 
Chúng con đi theo tiếng người phía trước 
Đường Hùng Vương dân tộc đi từ dựng nước đến ngày nay 
Hãy về đây lũ làng Tây Nguyên đánh tiếng cồng thương xót 
Những con nước Cửu Long bát ngát đợt Cha về 
Đội áo tím Sông Hương diệt Mỹ xong bỗng bồi hồi kinh ngạc 
Khi biết tiếng súng mình tai Bác vẫn hằng nghe 
Về đây những tấm lòng trung kiên trong chuồng cọp 
Vết tím bầm thân ghi tạc những câu thề 
Về đây bà mẹ nghèo ở miền cao Hát Lót 
Đã nhiều đêm gặp Bác giữa cơn mê 

Hãy về đây những thợ xúc và lái xe khu mỏ 
Vùng than ơi Người nhắc nhở bao lần 
Những o gái Vĩnh Linh đầu tuyết lửa 
Mơ Bác Hồ thương gian khổ vào thăm 
Ông ké già nhà bên chân Pác-bó 
Còn bàng hoàng hôm gặp gỡ đầu xuân 
Những chiến sĩ tréo măng trên Cồn Cỏ 
Đài Bác cho đưa đất mẹ thêm gần 
Muôn dòng sông chảy về lòng biển cả 
Bác nằm đây nhớ rõ mỗi người thân 

III 

Bác thường để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn mấy quả cà xứ Nghệ 
Tránh nói chữ to và đi nhẹ cả trong vườn 
Tim đau hết nỗi đau người ở chân trời góc bể 
Đến bên Người ta thở dễ dàng hơn 

Khi đã quyết rất kiên cường mạnh mẽ 
Đốt cháy Trường Sơn đánh Mỹ cũng không sờn 
Lòng trời biển dịu hiền khi gặp trẻ 
Sấm sét im cho nắng ấm chối non 
Bác không bằng lòng gọi trận đánh chết nhiều người là "đánh đẹp" 
Con xoá chữ "đẹp" đi như xoá sự cạn hẹp trong lòng con 
Thêm hiểu lòng Người đối với quân thù như sắt thép 
Mà tình thương mênh mong ôm hết mọi linh hồn 
Ngoài bảy nhăm, Bác vẫn thường ném bóng 
Cái gạt tàn thuốc lá đã hàng năm thôi không nóng trên bàn 
Mỗi ban mai Bác luyện chân như ngày xưa tập trèo sườn núi vắng 
Con biết lòng Người quyết sống cho miền Nam 

Con biết lòng Người quyết sống cho Việt Nam và thế giới 
Đầu bạc phơ trăm mối nước non nhà 
Căn nhà nhỏ những canh khuya vời vợi 
Vẫn lo toan tháo cởi những bất hoà 
Trái tim lớn đêm ngày quên mệt mỏi 
Dệt dải hồng chắp nối bạn gần xa 

IV 

Ôi lòng Bác bao la trong Di chúc 
Vẫn hạt lúa củ khoai chân chất bình thường 
Cả dân tộc khóc Người thương mình nhất 
Người được thương trên tất cả người thương 
Người suốt đời quên mình cho Tổ quốc 
Khi ra đi chỉ dép lốp chiến trường 
Nguồn ánh sáng đến muôn đời chẳng tắt 
Vượt cao hơn sự chết, vẫn soi đường 
Ba Đình nức nở và ròng ròng nước mắt 
Muôn vàn tình thân yêu trùm lên khắp quê hương 

Ôi ta khóc tim ta dường như xé 
Từ trái tim giọt lệ hoá câu nguyền 
Ta chẳng giấu trước bạn bè quốc tế 
Nỗi đau này cao cả thiêng liêng 

Ta khóc cho mọi nơi còn xích xiềng áp bức 
Cho đời ta và lớp lớp đời sau 
Cho Trường Sơn, cho Tháp Mười, cho miền Nam ân hận chưa được chào đón Bác 
Ta khóc những lỗi lầm làm tim Bác thêm đau 
Ta tự biết sức ta trong những dòng nước mắt 
Cho ta khóc hôm nay để từ mai ta lao lên đánh giặc ở tuyến đầu 

Sao bao năm đồng chí với Người, con gọi Người: Đồng chí 
Là khi con vĩnh biệt Người, Đồng chí, Bác Hồ ơi 
Con nguyện làm một mảnh của Người, đến trọn đời tận tuỵ 
Hồ Chí Minh, người cộng sản rất mực Việt Nam và vô cùng chung thuỷ con người 
Ta gạt nước mắt ngẩng đầu lên, vẫn nắng Ba Đình trong veoNgười đem về năm trước 
Ta thề mang ánh nắng này đến nhà mẹ già ở tận chót Cà Mau 
Những biên đội không quân như hình ảnh dân tộc ta lượn quanh Người, lớn vượt 
Cất cánh bay cao theo tay Bác vẫy trên đầu.

4-10 tháng 9 năm 1969

CUỘC ĐỜI YÊU NHƯ VỢ CỦA TA ƠI

Năm xưa ta đã nói rất nhiều “cực kỳ” và “hết sức” 
Tội nghiệp nhất là ta nói chân thành rất mực 
Chưa biết rằng “trời” còn xanh hơn “trời xanh” 
Ta thiếu sự trầm lắng đúc nên bởi nhiệt tình. 

Ta cứ nghĩ đồng chí rồi thì không ai xấu nữa 
Trong hàng ngũ ta chỉ có chỗ của yêu thương 
Đã chọn đường đi, chẳng ai dừng ở giữa 
Mạc-tư-khoa còn hơn cả thiên đường 

Ta nhất quyết đồng hồ Liên-xô tốt hơn đồng hồ Thuỵ Sĩ 
Hình như đấy là niềm tin, ý chí và tự hào 
Mường tượng rằng trăng Trung Quốc tròn hơn trăng nước Mỹ 
Sự thơ ngây đẹp tuyệt vời và ngờ nghệch làm sao 

Một phần tư thế kỷ đã qua đi và bây giờ ta đã biết 
Thế nào là thương yêu thế nào là chém giết 
Ta đã thấy những chỗ lõm chỗ lồi trên mặt trăng sao 
Những vết bùn trên tận đỉnh chín tầng cao. 

Sức ta tăng bội phần khi ta say đến trở thành rất tỉnh 
Ta đã có thể nói với quân thù những lời bình tĩnh: 
“Tất cả những gì xấu xa của tao là thuộc về mày 
Tất cả những gì tốt đẹp của mày là thuộc về tao”. 

Năm xưa ta vô tình tô đẹp cuộc đời để mà tin 
Nay ta càng thêm tin mà không cần tô gì nữa cả 
Quen thuộc rồi mọi bất ngờ kỳ lạ 
Ta đã trả giá đau và ta đã học nhìn. 

Ta đã gặp những điều không hề chờ đợi gặp 
Nào đâu phải chỉ là rắn phục giữa vườn hoa 
Những kẻ tốt đến yếu mềm chỉ là đồ giẻ rách 
Rắn còn nằm cuộn khúc giữa lòng ta. 

Ta suy nghĩ tám nghìn đêm đánh giặc 
Nghiền tâm tư cùng những hạt ngô bung 
Giữa đạn bom ta lọc ra hạnh phúc 
Tìm dần trong sáng mãi đến vô cùng 

Ta đã sống những phút giờ sự thật 
Tầm dân tộc ta và kích tấc loài người 
Bừng vẻ đẹp chắc và bền của đất 
Thung lũng đau xưa vàng rực những mùa vui... 

Ta hiểu được những ai đã sai và có thể còn sai 
Và chất người trong ta cộng sản thêm chút nữa 
Trút vỏ thần tượng đi càng lồng lộng con người 
Phía trước, đằng sau, bên ngoài và chính giữa 
Như Quảng Bình, Vĩnh Linh càng yêu thương trong khói lửa 
Ta nhìn hết sự xấu xa và bỗng nở nụ cười 
Mở đài địch như mở toang cánh cửa 
Nghe nó chửi ta mà tin ở ngày mai 

Ta đau lắm những nỗi đau sinh nở 
Cuộc đời, thân như hơi thở ta ơi 
Ta vui lắm những niềm vui cởi mở 
Cuộc đời yêu như vợ của ta ơi...

1969 
 

TA NHÌN TRỜI ĐÊM NAY VÀ TA ĐỌC

1 

Người ta dạy toán hiện đại của chương trình cử nhân cho các em lớp bốn 
Chú bé còn mút tay đã làm quen với lý thuyết nhóm 
Xem vô tuyến truyền hình những cuộc du hành xuống gọn sát mặt trăng 
Ô văn minh 
Người ta cũng dạy em tru tréo om sòm như bị cắt tiết khi chớm lên một trận “điên răng” 
Em được tập phân biệt Bit-tô-ven, Mô-da, Sô-panh và Lít 
Cả trước khi em biết trên đời này luôn luôn người chết đi và người bị giết 
Kẻ cầm quyền muốn em lên mười đã dạn dày cái lọc lừa quỷ quyệt của châu Âu 
Từng trải cả thứ du côn ngổ ngáo quảng cáo Hoa-kỳ nhố nhăng sặc sỡ loạn màu 
Chưa kịp lớn em đã bị nhét nhồi bao thuốc độc 
Bọn giết người hành nghề mưu phun nọc hại tuổi thơ 
Con người sẽ chết đi mà chưa từng được sống bao giờ 

2 

Chưa người con trai nào biết thực chất người 
Người con gái, em là ai 

3 

Sống thường trực của anh là lợm giọng 
Chán chường muốn mửa cuộc đời ra 
Mửa cả tiếng chim mửa cả màu hoa 
Anh nhìn đâu cũng thấy điều đã quá nhiều lần nhìn thấy 
Cả những con người cũng lặp đi lặp lại thành thiu chảy 
Anh quên dần k niệm về sự mát tươi 
Bất cứ cái gì cũng giống như miếng thịt hộp đã ôi 
Có lúc anh căm hờn bọn làm tâm hồn anh chưa non mà đã cỗi 
Bỗng sằng sặc cười lên: cả sự căm hờn cũng cũ rồi, già nua hàng triệu tuổi 
Trong tay một cô gái tóc vàng một đêm anh tưởng mình khám phá lại tình yêu 
Sáng mù sương dậy não nề thấy những cái hôn con gái 
Cái thực chất đang còn phải sáng tạo ra cùng thời đại 
Cho đến nay người con gái chỉ là thần tượng đẹp não nùng của kẻ bị trị đầu tiên 
Thần tượng dần dần được bôi nước hoa, choàng lụa mỏng và bắt buộc phải làm duyên 
Sự chuyên chính độc ác trên trái tim đàn ông là biểu hiện oái oăm lộn ngược của quỵ luỵ 
Những người tự xưng là phái khoẻ đặt bày ra cái gọi là nữ tính giàu xúc cảm, hay đổi thay, yếu mềm, uỷ mỵ... 
Sau hai triệu năm người, sóng đại dương còn thủ thỉ mỗi ban mai cũng đã mốc meo 
Hàng triệu tuổi trẻ như anh mỗi anh đều cô đơn như một sinh vật từ chòm sao Thiên Nga đầu thai lại 
Trời, đất, cây, người đối với anh đều xa, lạ, khác 
Anh tự biết mình là tính chất của rỗng không 
Mà gân anh săn mà máu anh hồng 

4 

Và anh nữa người đồng chí đến với chúng tôi từ đám bụi tinh vân siêu thực 
Cất tiếng hót của con chim bay đến đỉnh cao sau khi đã lượn rà miệng vực 
Anh mất nửa đời người để tìm gặp anh em 
Có phải bây giờ anh mang đánh đĩ cả lòng tin 
Những đứa nào đã nhuộm máu tim anh không đỏ nữa 
Để trước mặt anh và trong anh đảng mặt trời thôi thắp lửa 
Gió hết cay đắng hết ngọt ngào khi thổi vào từ vịnh cửa vi-la 
Có còn nhìn thấy gì đâu khi nhìn đời từ trong ấy nhìn ra 

II. 4000 NĂM NHÂN ĐẠO 

1 

Mắt thợ nhuộm từng quen 40 màu đen nhưng chưa thể thấy màu đen của đau thương ta được 
Từ đáy vực khổ đau, ta vùng lên, dữ và hiền như nước 
Ta nhìn đời từ kẽ nhắm của một cây bá đỏ miền Nam 
Sau những lưỡi lửa quái đản rùng rùng của đám cháy na-pan 
Trên mặt trận ra-đa kẻ địch gây nhiễu loằng ngoằng tưởng chừng như rối mắt 
Ta đã tập trong một giây chỉ ra đúng cái mục tiêu cần đuổi bắt 
Giữa ngã tư Bảy Hiền, trên Long Biên đưa võng, trong thung lũng A-so 
Máu ta chảy thắm hồng và ta tìm thấy thước đo 
Đo ánh sáng của tự do độc lập 
Đo bóng đêm khi bỗng tắt mặt trời 
Đo mỗi người và đo từng dân tộc 
Ai tấn công và ai kẻ thoái lui 
Đo cái được, đo tận cùng cái mất 
Đo nỗi đau, đo được cả niềm vui 

Như viên đạn, như quả cà, cái thước đo giản đơn và chân thật 
Hay tám vạn nghìn tư gì cũng mặc 
Không kiên cường đánh m chẳng nên người 

Ta nhìn đời từ lỗ đạn thù xuyên ngực người ta yêu còn đẫm máu 
Ai hơn ta có quyền thiêng liêng được nung nấu căm hờn 
Mà ta thấy cả màu hồng của cảm thông trong ngày mai hồn hậu 
Trên lòng căm ta sống với tình thương 
Đúng, ta bắn pháo vào mặt mày ở Đà Nẵng, Huế và Sài-gòn ta nữa đó 
Mày còn ngồi rốn kia nhưng rồi mày cuốn vó cút đi thôi 
Ta sẽ về hàn cả vết thương của một nhành cây nhỏ 
Bom B.52 rú cái chết từ họng con quỷ già hoảng sợ 
Tên lửa ta gầm hiên ngang những tiếng nổ con người 

2 

Ta có cách nằm Lê Hồng Phong hát niềm tin trong bóng đêm hầm cầm cố của quan tài Côn-đảo 
Cách ngồi Nguyễn ðức Thuận trên thuyền giặc doạ đem dìm ung dung nhìn trăng sáng trong xanh 
Cách chạy em ðuốc sống lao vào kho đạn địch cháy bừng lên như một bình minh 
Cách bổ nhào Tô Vĩnh Diện lấy xương thịt của hy sinh chèn đứng pháo 
Cách ngã Phan ðình Giót lấp lỗ châu mai bằng sắc máu 
Cách bị trói Nguyễn Văn Trỗi gót dẫm đầu bầy hung bạo hành hình 
Cách nhìn Nguyễn Viết Xuân nhằm thẳng bắn quân thù đầy căm hờn tỉnh táo 
Cách quỳ lão dân quân hạ con ma siêu âm bằng cây súng bộ binh 
Cách đứng cô gái gẫy hai chân tự buộc vào tường bắn xe tăng trong đường phố bão 
Cách sờ người mẹ mù đêm đêm sờ vóc con mong chóng đến ngày con đủ sức trường chinh 
Cách cái sống Việt Nam bốn nghìn năm nhân đạo 
Rực rỡ khắp đất này, ngay từ lòng sâu của địa đạo Vĩnh Linh 

3 

Ta có những trang Kiều Lý Tự Trọng đọc say sưa trong xà-lim án chém 
Màu đỏ tươi quả táo Bác Hồ cho em bé mắt xanh trên đường phố Pa-ri 
Tiếng gọi: “Thằng Ba đâu, vào uống nước” bà mẹ nghèo gọi anh Lê Duẩn bên dòng kênh khu tám 
Cách nói Nguyễn Chí Thanh: hai mươi vạn Mỹ vào à, đánh vỡ mặt nó đi 
Đôi dép lốp trên đài chủ tịch trong lễ mừng ngày mồng Hai tháng Chín 
Phủ Toàn quyền xưa rộng mở đón gót hồng của các cháu thiếu nhi 
Hội nghị giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt giữa thủ đô khi loa báo máy bay thù đang đến 
Những buổi bàn về quy hoạch 20 năm vẫn điềm nhiên nhóm họp rất đúng kỳ 
Gió Hồ Tây mang dạ hương đêm đêm dịu dàng như ước hẹn 
Hoa phượng cháy lên rồi ba vạn em lớp mười đang sửa soạn vào thi 
Tập thơ lãnh tụ ta ngồi đọc trong hoàng hôn màu tím 
Như mùa thu như ngọn sóng như cánh buồm lên tiếng gọi ta đi 

III. NGƯỜI 

1 

Ta đánh quỷ nên ta lầu thuộc quỷ 
Và sâu hơn, thành tri kỷ con người 
Cao thượng người xấu xa người là thế 
Lời của lòng và câu mẽ đầu môi 

Cái sức mạnh diệu kỳ trong giọt lệ 
Sự chùn gân che bằng vẻ ra oai 
Lối chiêng trống để phô trương ầm ĩ 
Sự bình yên thủ thỉ biết đêm dài 
Kiểu vỗ ngực nói những trời những bể 
Cách khiêm nhường lặng lẽ gánh hai vai 

Ta đánh Mỹ xây đời trong một thể 
Sức bên trong và cái thế bên ngoài 
Thu nhận lấy vốn ngàn muôn thế hệ 
Để tươi non tuổi trẻ của ngày mai 

2 

Mỗi đơn nguyên người là một phức hợp thiên tài của những gì kỳ lạ nhất 
Một dải Ngân hà với khoảng không thăm thẳm đen và vô số tinh cầu ngời ngời trong vắt 
Cái trên trời ta đáng nhìn đáng gặp là những vì sao 
Không gian đen mở, con đường vũ trụ để ta vào 

Ta đã thấy trong con người ôi biết bao bẩn thỉu 
Nỗi đau trong ta những đêm dài nặng trĩu 
Đường phố thân yêu như cũng thiếu tâm hồn 
Ta ghê tởm ta căm thù ta đấu tranh và ta hiểu 
Sức vươn người cao đến triệu lần hơn 

Mỗi con người già trẻ gái trai bọn qu phố Ôn mong đầu độc 
Sẽ vươn lên như vẫn mọc mặt trời 
Rừng hoang dại châu Phi bãi biển dừa châu Úc 
Sẽ ngân vang hợp khúc của niềm vui 
Những ô uế Mỹ Âu người sẽ lọc 
Như cô gái sông Hương thơm mát nhu hoa nhài 

Ta nhìn trời đêm nay và ta đọc 
Những dòng sao rạo rực báo ngày mai

5-1969 
 

MỘT MÙA THU KHÔNG BIẾT SỚM HAY CHIỀU

1 

Ngọt ngào như hoàng hôn Hồ Tây 
Trời này ai dám bảo vừa đánh giặc trưa nay 

Bình thản như phố Mai Hắc Đế 
Giữa phố bom sập nhà, đầu phố xếp hàng mua cá bể 

Mênh mông như khi tiếng trẻ vắng rồi 
Sân trường im tưởng lá cũng ngừng rơi 

Ồn ào như bến phà đôi sông Nhị 
Trai gái khu nào đêm nay đi thế nhỉ? 

Thân quen như hàng phượng vĩ đường Thanh Niên 
Ta chặt rồi, để dựng pháo ta lên 

Hò hẹn như nhà thuyền Bảy-mẫu 
Khoang thuyền rộng, gió lùa trăng đến đậu 

Êm đềm như đường Khúc Hạo mùa thu 
Giữa thủ đô, nghe vẳng tiếng chim gù 

Hiên ngang như lá cờ trên đỉnh tháp 
Cầu Long Biên rung lên theo nhịp hát 

Hào hoa như một căn gác Hàng Đào 
Sáng thoa phấn nắng trời, chiều cài tóc ngôi sao 

Hà Nội chăng? Phải đâu nào Hà Nội 
Hãy cùng quê ta chăn gối chung nhau 
Chân trời xanh và gối đất mỡ mầu 
Hờn giận chờ mong ngọt ngào cay đắng 

Không đếm nữa những chiều mưa trưa nắng 
Mỗi quả bàng lá phượng cũng thương yêu 
Một mùa thu – không biết sớm hay chiều 
Hà Nội sẽ ghé tai mình nói nhỏ 
Chỉ lòng phố với lòng người nghe rõ... 


2 

Hà Nội không có sự ngạo nghễ của tháp Ép-phen 
Một Đờ-gôn bằng sắt thép mặt vênh lên 

Hà Nội không có sự hợm mình của Hoa-thịnh-đốn 
Ngổn ngang nhà chọc trời như một chồng va-li lộn xộn 

Hà Nội không có sự đường bệ của Lầu Quốc hội Luân-đôn 
Phớt ăng-lê như gạch đã không hồn 

Hà Nội không nên thơ kiểu mùa đông thành phố Béc 
Trắng đất trắng trời trắng người trắng tuyết 

Hà Nội không có sự làm duyên làm đẹp 
Của Kô-na-kry Xe Tây ðức trôi trên đường nhựa phẳng lì 

Hà Nội có cầu Long Biên từng thấy bọn thực dân len lén cút 
Nhà xí Thu Khuê bắt sống phi công hạng "Át" Huê Kỳ 
Đường trắng cong thanh của tên lửa giữa bầu trời xanh biếc 
Nóc nhà ba tầng thiếu cần vô tuyến truyền hình nhưng có khẩu đội ba mươi bảy ly 
Trời thắm như người và cũng như người rất nồng nàn tha thiết 
Hà Nội giống hệt những lần Nguyễn Chí Thanh sắp từ biệt ra đi... 

Hà Nội không hay nói đến chiến tranh cả khi đánh quân thù chết khiếp 
Những hàng thợ may mùa thu này càng cắt hẹp đáy lưng ong 
Người con trai đi lính pháo sau khi bỏ mái đầu đít vịt 
Mười lăm trận đánh rồi mà thư xin lỗi mẹ viết chưa xong 

Bạn bè xa chỉ nghe đài tưởng phố phường đây đến hơi người cũng hết 
Nào biết đêm đêm quanh Hồ Gươm tuổi trẻ vẫn đi vòng 

Ta không căm thù mà thương hại cái ngòi bút phương tây nào đã viết 
Hà Nội như một ngoại ô bị bỏ quên trong thế kỷ hai mươi 
Điện vàng vọt, nhà lè tè, và cuộc đời hình như chật hẹp? 

Từ lịch sử vươn lên thành phố thép 
Hà Nội sáng giữa năm châu như một mặt trời 
Loài người soi vào Ba đình thấy tầm vóc mình cao đẹp 
Sông Hồng hát bài ca của lương tâm và vinh dự con người 

Hà Nội của ta là cô gái hai mươi cuối một mùa hoa điệp 
Lên đường xa còn bâng khuâng chưa biết hẹn gì ai...

9-1967 
 

MỘT CHÚT HƯ KHÔNG MỘT CHÚT ĐẦY

1. 
   
   Năm mới tặng ta điều gì mới 
   Hình như gió lộng thổi từ mây 
   Ta tặng điều gì cho năm mới 
   Một chút hư không một chút đầy 
   Đăm chiêu đem gửi theo thư thái 
   Đổi lấy một ánh nhìn thơ ngây 
   Dằn vặt thả bay vào thoải mái 
   Nhận về một niềm vui cầm tay 
   Từng ngày từng ngày lại từng ngày 
   
   2 
   
   Thấy đã đủ bao xấu xa tồi tệ 
   Một đời người giàu thế những nỗi đau 
   Gặp đã nhiều những tấm gương sáng thế 
   Hành trình xa sóng gió vỗ mạn tàu 
   Tóc bạc phơ chưa đến được chiều sâu 
   
   3 
   
   Gieo trồng sẽ đến mùa gặt hái 
   Thịnh vượng một màu xanh rừng cây 
   Ai người nhận biết lòng khảng khái 
   Nguời dân trên giải núi sông này

NỖI ĐAU TRÁI ĐẤT

Một vì sao tỏ hay mờ cũng làm ta thao thức 
Mặc kệ được sao một nỗi đau người 
Hãy đợi bao giờ ta mang cục chì trong lồng ngực 
Cũng chưa biết chừng! Tâm hồn ta còn rạo rực chưa nguôi 

Có đêm ta mơ tưởng đến những vùng cách đây mấy nghìn năm ánh sáng 
Những thế giới thiên hà không ngừng nở giãn tách xa nhau 
Nơi vật chất đến tận cùng pha loãng 
Một chút hơi ta sưởi ấm lớp tinh cầu Tâm tư ta vùng vẫy giữa không gian và thời gian không đầu không cuối 
Ta phá tung định kiến sai lầm chiều dọc với chiều ngang 
Bay, bay lên, ôi vô cùng sảng khoái 
Vươn hết mình trong vũ trụ hồng hoang 

Ta sẽ chết ngạt giữa một thiên đường riêng bó chặt trong cái khung biên giới 
Cảnh thần tiên mà chật hẹp thì không đáng gọi là thần tiên 
Hồn ta khát những khoảng không mênh mông sâu vời vợi 
Cho một lần mặc sức nỗi đau người trùm lên cõi vô biên 
Ta bay đến những phản-thế-giới, nơi mọi quá trình đều lộn ngược 
Thời gian đảo dòng, sau là quá khứ mà trước lại tương lai 
Những nỗi đau vẫn rất đau, không sao chuyển thành niềm vui được 
Hay chính ngay từ bên trong nỗi đau trái đấtđã vui rồi? 

Ta bay đến những miền hạt cơ bản thưa như vết chân lạc đà giữa sa mạc vắng 
Không gian đen, không có tiếng người để nói lên chất vũ trụ của màu đen 
Ta thả vào trong đêm nỗi đau như một con thuyền im lặng 
Bỗng chói loà hào quang, nỗi đau cháy thành một mặt trời hình đoá hoa sen 
Ta để lại chút đau, làm thành một thái dương hệ mới 
Rồi quên đi. Năm nghìn triệu năm sau 
Đoàn thám hiểm thấy mặt trời nên rủ nhau ghé lại 
Chỉ thấy những đợt sóng vui dâng trên những đại dương màu... 

               * 

Trái đất của ta, hạt bụi li ti mà ta yêu quý thế 
Ôi cuộc đời người, vui đến cả khi đau 
Chỉ miễn là chẳng bao giờ: Mặc kệ 
Ta sống say mê mỗi bình minh như thể sớm mai đầu

1965 

TA CHỜ MÌNH, CHÍNH MÌNH CHỜ TA ĐẤY

Tám giờ sáng ngày hăm bảy tháng tư năm sáu chín 
Từ ngã tư bờ hồ đến ngã năm Cửa Nam 
Trời rực rỡ cái màu vừa nắng đến 
Sắc nắng lượn bay ửng hồng phơt tím lại ngời lam 
Đường phố như chiếc ống vạn hoa giàu đột biến 
Từng phút vụt đổi thay những cảnh huy hoàng 
Ô hôm nay ta bỗng nhìn thấy màu của tiếng 
Trẻ nhỏ tiếng màu xanh, xe điện tiếng màu vàng 
Nhịp guốc đi đỏ màu mận chín 
Còi ô-tô đen nhánh màu than... 
Ta đi giữa hai bờ hàng quốc doanh và hợp tác 
Tiếng những người qua đường màu ánh sáng trong veo 
Ta đi theo một nhánh của sông Hồng xe đạp 
Màu những đôi mắt không quen ngân khúc hát tình yêu 
Ta lắng nghe mỗi chiếc áo hoa chẽn hẹp 
Âm vang những trận pháo rửa thù quân giặc chết thiêu 
Ta ngắm nhìn từng đôi, từng đôi dép lốp 
Lấp lánh những cuộc hành quân không tính sớm chiều 

Ta đi giữa sự phì nhiêu đường phố 
Gặp ngày mai đang thở đang cười 
Sự sống như một chàng trai vạm vỡ 
Áo cộc mùa hè chật quá bục trên vai 

Toé lên một bãi cười 
Hai cái đít vịt ở tầm cao một mét sáu mươi 
Nhe bốn lần mười cái răng giữa phố 

Cô gái nào kia dáng chuyên cần thanh nhỏ 
Thoáng nhìn lên hẹp cả khoanh trời 
Trong chớp mắt hè đường như nín thở 
Vẳng từ xa, xa, xa, rất rõ một hồi còi 
Bỗng bùng ra từ một ngã tư mấy vành mũ tai bèo như tiếng nổ 
Tiền tuyến xa và ngay giữa phố này thôi. 

Buổi sáng tháng tư sống tươi như cá quẫy 
Hai mươi nhăm năm xưa từng là ngày mai 
Ta chờ mình, chính mình chờ ta đấy 
Trong xà-lim rệp quấy những đêm dài 
Buổi sáng tháng tư như tâm tình chín dậy 
Rất yêu mình như vậy, phố hè ơi

4-1969 
 

BẾN

Đi trong Hà Nội như đi với người yêu 
Bất ngờ về chính mình sao có nhiều đến thế 
Những góc tâm hồn mới mẻ 
Những mái nghèo lặng lẽ gánh lo toan 

Cái màu xanh trời thu rất ngoan 
Cứ đậm nhạt theo vui buồn thành phố 

Người con gái vạt quần thêu rồng múa 
Đường lượn hồng quấn quít bắp chân thon 

Người con trai đỏm dáng áo bò sờn 
Có một thoảng lai Tây vờn sóng tóc 

Chiều nhá nhem giọng con buôn mời mọc 
Anh là ai đầu dốc phố đông này 

Đi trên đường không thiết đến nhìn cây 
Quên ô môi quên cả bầy em bé 
Những ngày mụ người đi trong giằng xé 
Bao rối ren trì trệ ám đêm ngày 

Bão lụt về triệu tấn thóc buột tay 
Người còn đói giá giữ sao đừng vọt 
Chuyện tiếu lâm tha hồ phun ngọt sớt 
Nọc đọc dần ăn bợt cả hồn em 

Lúc nhập nhằng lẫn lộn đỏ và đen 
Người ta nhạo niềm tin là hài hước 
Giọng khinh bạc lớp trẻ măng cũng thuộc 
Chửi sướng mồm là mốt ở đầu hè 

Lúc chân trời điên đảo hoả che 
Bầy quỷ dữ muốn đè lên thế giới 
Những học thuyết phòi ra như nấm dại 
Bọn nhân danh hiện đại rúc xuống bùn 

Ảo ảnh tàn như một cái áo thun 
Bai rộng hoác và cũ mòn cả sợi 
Những đồ cổ tự khoe là của mới 
Đám thiêu thân hớt hải chết trong đêm 

Hà Nội ơi anh lại đến cùng em 
Thuở tình yêu bùng lên như suối lửa 
Mùa thu gọi bao lần không nhớ nữa 
Đất âm vang nức nở dưới chân người 

Lòng bồi hồi khắc khoải mãi không nguôi 
Từng tin vui bùi ngùi chiu chắt lắm 
Nỗi đau buốt có một mùi máu mặn 
Tia mắt em thăm thẳm cánh rừng xa 

Người đồng đội trọn đời trong thế bắn 

Hạnh phúc đến như cánh cò lận đận 
Rũ sương đêm trên bến nắng sông Đà

 Theo hoinhavanvn