“TỨ BẤT” Ở HUYỆN THỦY ĐƯỜNG – XỨ ĐÔNG

             “TỨ BẤT” Ở HUYỆN THỦY ĐƯỜNG – XỨ ĐÔNG
.
       Trong thời gian tìm hiểu về mảnh đất và con người huyện Thủy Đường, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương. Thời Đồng Khánh đổi thành huyện Thủy Nguyên, tỉnh Hải Dương. Từ năm 1898 huyện Thủy Nguyên được cắt từ tỉnh Hải Dương về tỉnh Phù Liễn và năm 1906 tỉnh này đổi thành tỉnh Kiến An. Từ 1949 thuộc tỉnh Quảng Yên. Từ 1956 gia nhập lại tỉnh Kiến An và ngay sau đó thuộc Hải Phòng. Cuối 1962 thì tỉnh Kiến An và Hải Phòng sát nhập.

       Chúng tôi tìm thấy khá nhiều điều thú vị. Đặc biệt, biết được “tứ bất” (4 điều không nên) phản ánh về tính cách cộng đồng dân cư của một số địa phương trong vùng là:

       1- Bất giao Phục Lễ hữu (不交復禮友), không nên giao tiếp với dân làng Phục Lễ, xưa thuộc tổng Phục Lễ huyện Thủy Đường vì thường lý sự, hai mặt. Địa danh này thời nay thuộc xã Phục Lễ, huyện Thủy Nguyên, từ tháng 07 năm 2025 thuộc phường Nam Triệu thành phố Hải Phòng.

       2- Bất thú Lôi Động thê (不娶雷洞妻), không nên lấy vợ ở làng Lôi Động, tên Nôm là Lở, xưa thuộc tổng Tùng Động, đến thời Trịnh Tùng đổi thành Lâm Động huyện Thủy Đường, vì con gái thường trăng hoa, kiêu kỳ và nhà gái thách cưới cao. Địa danh này thời nay thuộc xã Hoàng Động, huyện Thủy Nguyên, từ tháng 07 năm 2025 thuộc phường Thiên Hương thành phố Hải Phòng.

       3- Bất ẩm Phương Mỹ thủy (不飲芳美水), không nên dùng nước ở làng Phương Mỹ vì làng nghề đúc cát, nguồn nước bị ô nhiễm. Tên cổ làng này là Hoa Chương, từ thời Thiệu Trị kiêng húy đổi thành Phương Mỹ, tổng Thái Lai huyện Thủy Đường, thời nay thuộc xã Mỹ Đồng huyện Thủy Nguyên, từ tháng 07 năm 2025 thuộc phường Thiên Hương thành phố Hải Phòng.

       4- Bất thực Kiền Bái kê (不食虔拜鷄) không nên ăn thịt gà ở làng Kiền Bái vì dân làng này hay chào đãi bôi, thiếu chân thành. Làng Kiền Bái, xưa thuộc tổng Trịnh Xá huyện Thủy Đường, thời nay thuộc xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên, từ tháng 07 năm 2025 thuộc phường Thiên Hương thành phố Hải Phòng.

          NGỌC TÔ (sưu tầm)